Αφιερώνω το παρόν άρθρο στο «Σύνθημα», σημειώνοντας ότι το ενδιαφέρον μου για το συγκεκριμένο περιοδικό είναι καθαρά συλλεκτικό και ιστορικό…
Το «Signal» ή «Σύνθημα» ήταν το κύριο περιοδικό προπαγάνδας των Ναζί την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η σχεδίαση του ήταν εμπνευσμένη από το αμερικάνικο περιοδικό LIFE, αλλά και το γαλλικό περιοδικό MATCH από το οποίο δανείστηκε το σχήμα (27 x 36,5 εκ. ). Πρωτοποριακό από τεχνικής άποψης για την εποχή του, ξεχώριζε για τις έγχρωμες φωτογραφίες του.
Το όνομα «Signal» κάθε άλλο παρά τυχαίο ήταν αφού η συγκεκριμένη λέξη είναι κατανοητή και εύκολα μεταφράσιμη σε πολλές γλώσσες. Είναι χαρακτηριστικό ότι γράφεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ισπανικά.
Αρχικά, το «Signal», τυπωνόταν μόνο στο Βερολίνο, στο τυπογραφείο Deutsche Verlag AG, το οποίο το Ναζιστικό κράτος είχε κατάσχει από τον εβραίο ιδιοκτήτη του, από το 1937. Από τη γέννησή του, το περιοδικό ήταν διαθέσιμο σε τέσσερις γλώσσες: γερμανικά, γαλλικά, ιταλικά και αγγλικά. Το τεύχος 1 εκδόθηκε στις 15 Απριλίου 1940 και κυκλοφόρησε σε 135.600 αντίτυπα, ήτοι 28.000 αγγλικά, 40.000 ιταλικά, 27.600 γαλλικά και 40.000 γερμανικά. Το τελευταίο τεύχος κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1945, ενώ το Γ’ Ραιχ έπνεε τα λοίσθια. Στο μεσοδιάστημα, το «Signal» μεταφράστηκε σε 30 διαφορετικές γλώσσες (25 εκδόσεις και 5 δευτερεύουσες για τους λαούς της Ανατολικής Ευρώπης). Υπήρξαν σχέδια ακόμη και Ιαπωνικής και Ουκρανικής έκδοσης, τα οποία ωστόσο δεν υλοποιηθήκαν.
Όλες οι εθνικές εκδόσεις περιείχαν φωτογραφίες και θέματα από τη γερμανική (συνήθως και το εξώφυλλο ήταν κοινό) και θέματα που αφορούσαν ξεχωριστά κάθε χώρα.
Σύμφωνα με τον γάλλο συλλέκτη Franck Chevallet, ο οποίος έχει κάνει πανευρωπαϊκή έρευνα, η ελληνική έκδοση του «Signal», κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 1941 μέχρι και τον Ιούνιο του 1944. Το πρώτο τεύχος είχε ως βασικό θέμα τη Μάχη της Κρήτης.
 |
| Προπαγανδιστικό άρθρο της ελληνικής έκδοσης του Signal που επισημαίνει τη στρατηγική γεωγραφική θέση της Ελλάδος. |
Ο σκοπός του περιοδικού, δεν ήταν τόσο ο προσηλυτισμός των ξένων πολιτών στη Ναζιστική ιδεολογία, όσο η παθητική αποδοχή από την πλευρά τους, της Νέας Τάξης. Γι’αυτό δεν περίεχε αντισημιτικά – ρατσιστικά άρθρα και φυσικά πολύ λιγότερο αναφορές στις φυλετικές διώξεις και ακόμη λιγότερο στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τη μαζική δολοφονική λειτουργία των οποίων οι Ναζί προσπαθούσαν να αποκρύψουν.
Αντίθετα, το «Σύνθημα» περίεχε πλήθος στρατιωτικά άρθρα που εκθείαζαν την υπεροχή της Wehrmacht. Υπήρχαν επίσης άρθρα που υποστήριζαν ότι η Γερμανία απελευθερώνει τον κόσμο από τις καπιταλιστικές- πλουτοκρατορικές χώρες, όπως την Αγγλία ενώ αναδεικνυόταν η ισχύς της γερμανικής οικονομικής αυτοκρατορίας και ευρύτερα του γερμανικού μοντέλου κοινωνίας.
Οι πολιτιστικές σελίδες με θέματα για τον κινηματογράφο, τη μόδα, την ιστορία και την τέχνη εμφάνιζαν τη Γερμανία ως μία πρωτοπόρα χώρα με σημαντική συμβολή στον ευρωπαϊκό πολιτισμό. Το περιοδικό δημοσίευε και τολμηρές φωτογραφίες για την εποχή, προκειμένου να προβάλλει το γερμανικό ιδεώδες της γυναίκας. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Πορτογαλική κυβέρνηση λογόκρινε τεύχος του «Συνθήματος», διότι περιείχε φωτογραφία γυμνής γυναίκας στις εσωτερικές σελίδες του. Στη συνέχεια, μετά από παρέμβαση του γερμανού πρέσβη, η πορτογαλική έκδοση έγινε «πιο συντηρητική».
Μετά την πανωλεθρία που υπέστη ο γερμανικός στρατός στο Στάλινγκραντ (Φεβρουάριος 1943), η στρατιωτική αρθρογραφία αναπροσαρμόστηκε. Το Στάλινγκράντ παρουσιάστηκε στους αναγνώστες ως ένα έπος θυσίας για το οποίο ο γερμανικός στρατός θα πάρει εκδίκηση από τις ορδές των Μπολσεβίκων. Παράλληλα, δημοσιεύονταν ρεπορτάζ που προπαγάνδιζαν πόσο καλά περνούσαν οι ξένοι εργάτες στο Γ’ Ράιχ. Η κοινή γνώμη των κατεχόμενων αλλά και των ουδέτερων χωρών έπρεπε να πειστεί ότι η Νέα Τάξη είναι καλή για όλη την Ευρώπη.
Όταν η ήττα της Γερμανίας φαινόταν πλέον αναπόφευκτη, ο θριαμβευτικός τόνος του περιοδικού άλλαξε και η αρθρογραφία επικεντρώνονταν στην ανάγκη ενότητας των Ευρωπαίων απέναντι στη απειλή των Μπολσεβίκων. Τα τελευταία άρθρα της αγγλικής έκδοσης του «Συνθήματος», αφήναν να εννοηθεί ότι ένας Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος μεταξύ των Αγγλοαμερικανών και των Σοβιετικών ήταν αναπόφευκτος, γεγονός που αποτελούσε μια έμμεση παραδοχή της ήττας των Γερμανών.
ΤΑ ΨΕΥΤΙΚΑ «SIGNAL»
Το 1941, οι βρετανικές υπηρεσίες προπαγάνδας εξέδωσαν ένα ψεύτικο τεύχος «Signal» με προορισμό την Τουρκία. Το συγκεκριμένο περιοδικό είχε παρόμοιο στήσιμο, το ίδιο σχήμα και τον ίδιο αριθμό σελίδων με το κανονικό. Φυσικά, περίεχε άρθρα κατά της Γερμανίας. Επίσης, το 1944, η βελγική Αντίσταση εξέδωσε ένα αντίγραφο του «Signal», με εξώφυλλο που έδειχνε τον Χίτλερ με χειροπέδες.
Ο Γάλλος συλλέκτης Franck Chevallet έχει καταγράψει τις παρακάτω ευρωπαϊκές και μη εκδόσεις του «Signal», με τους αντίστοιχους κωδικούς που χρησιμοποιούσε το περιοδικό, για κάθε χώρα ή εθνότητα: γερμανική (D), αγγλική (E), γαλλική (F), δίγλωσση ιταλογερμανική (D/I) και καθαρά ιταλική (I) στη συνέχεια (από το 1943), δανέζικη (Da), ολλανδική (Η), νορβηγική (Ν), δίγλωσση γερμανοισπανική (D/Sp) και αμιγώς ισπανική (Sp) στη συνέχεια (από το 1941), βουλγαρική (Β), σουηδική (Sch), δίγλωσση γερμανοουγγρική (D/U) και αμιγώς ουγγρική (U) μετέπειτα (από το 1944), κροατική (Kr), ρουμάνικη (Ru), αραβική – AR (ελάχιστα τεύχη), πορτογαλική (Po), ελληνική (G), ιρανική -IR (ελάχιστα τεύχη), φινλανδική (Fi), τουρκική -TU (ένα τεύχος το 1941), σλοβακική (Sl), σερβική (S), ρωσική (Rus), λαών Ανατολικής Ευρώπης (Ost), πολωνική (P), εσθονική (EST) και λετονική (L).
 |
| Ρωσική έκδοση του "Signal" |
ΔΥΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ SITES ΓΙΑ ΤΟ "Signal":
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου